درجات بهشت بر اساس تعداد آيات قرآن تقسيم شده است و هر كس هر مقدار كه با قرآن آشنا باشد درجات بهشت را طى مىكند. اهميت و فضيلت قرائت قرآن تا چه اندازه است؟
براى تلاوت قرآن كريم فضايل، آثار و فوايد دنيايى و آخرتى فراوانى بيان شده است: بارورى ايمان، صفاى دل، تخفيف گناهان، عبادت برتر، برخوردارى از ثواب فرشتگان و پيامبران، همنشينى با فرشتگان، پيمودن درجات كمال و ترقى در بهشت، درمان بيمارىهاى روحى، رفع غم و اندوه، روشنايى ديدگان، مونس تنهايى، عمر با بركت، استجابت دعا، صفاى خانه، رفع عذاب از پدر و مادر و....
شايان توجه است كه پيمودن مراتب كمال قرائت، همچون رسيدن به مرحله تدبّر و عمل، مستوجب كمال ثواب و رضاى الهى و دريافت خيرات بيشتر و بهتر مىشود.
براى قرائت قرآن، در كلمات گهربار پيشوايان معصوم(علیهم السلام) فضايل و آثارى بيان شده كه موجب رشد و پرورش روح و روان آدمى مىشود. همين فضايل و آثار باعثگرديده كه تلاوت و قرائت قرآن از اهميت بسيارى برخوردار باشد. اكنون به برخى از اين فضايل و آثار اشاره مىكنيم:
1. سعادتمندى: پيامبر اكرم(صلی الله علیه و آله وسلم) مىفرمايد: «اگر زندگى سعادتمندان و مرگ شهدا و نجات در روز جزا و امنيت در روز هراس و نور در روز ظلمت و سايبان در روز حرارتِ شديد و سيراب شدن در روز عطش و ارزش و سنگينى در روز سبكى اعمال را مىخواهى، پس قرآن را مطالعه كن، چرا كه قرآن يادآور خداى رحمان و حافظ از شيطان و عامل برترى در ترازوى اعمال است».[1]
در حديث ديگر مىفرمايد: «هر كس قرآن بخواند، گويى به مرتبه پيامبرى رسيده است، جز آن كه بر او وحى نمىشود!».[2]
2. بارورى ايمان: اميرمؤمنان على(علیه السلام) فرمودند: «بارورى و رشد ايمان با قرآن خواندن به دست مىآيد».[3]
3. استجابت دعا: امام حسن مجتبى(علیه السلام) فرمود: «هر كس قرآن بخواند ـ بلافاصله يا با كمى تأخير ـ دعايش مستجاب خواهدشد».[4]
4. نورانيت و افزودن خير و بركت خانه: پيامبراكرم(صلی الله علیه و آله وسلم) فرمود: «خانههايتان را با تلاوتقرآن نورانى كنيد و آنها را همچون يهود و نصارا ـ كه نماز و عبادت را در خانهها تعطيل كرده، تنها در كنيسه و كليسا انجام مىدهند ـ به گورستان تبديل نكنيد. هنگامىكه در خانهاى زياد قرآن خوانده شود، خير و بركت آن فزونى يابد و اهل خانه مدتها از آن لذت خواهند برد و همانگونه كه ستارگان براى زمينيان مىدرخشند، [اين خانه] نيز براى آسمانيان مىدرخشد».[5]
5. غفران گناهانِ پدر و مادر: امام صادق(علیه السلام) مىفرمايد: «خواندن قرآن از روى مصحف، عذاب پدر و مادر را سبك مىكند، گرچه كافر باشند».[6]
6. افزايش مدّت بينايى: امام صادق(علیه السلام) فرمود: «هركس قرآن را از رو [با نگريستن بر آيات] بخواند، از بينايىاش براى مدت طولانى لذت خواهد برد».[7]
7. آميخته شدن قرآن با گوشت و خون قارى: امام صادق(علیه السلام) فرمود: «هر جوان مؤمنى كه قرآن بخواند، قرآن با گوشت و خونش آميخته خواهد شد».[8]
8. صفاى دل: پيامبراكرم(ص) فرمود: «بدون شك اين دلها زنگار مىگيرند; همچنان كه آهن زنگ مىزند. عرض شد: صيقل آن به چيست؟ فرمود: قرائت قرآن».[9]
9. بهترين عبادت: پيامبر(صلی الله علیه و آله وسلم) فرمود: «بهترين عبادتِ امتِ من، تلاوت قرآن است».[10]
10. بخشش گناهان، نوشته شدن حسنه و پاك شدن گناهان.[11]
چرا در شبهاى ماه مبارك رمضان، قرائت سورههاى خاصى از قرآن كريم، تأكيدشده است (مثل: خواندن سوره عنكبوت، دخان و...) كه خواندن آن ثواب بيشترى دارد؟
تلاوت قرآن كريم، در همه حال ارزشمند است، زيرا همه قرآن، كلام خداست و خواندن همه سورهها فضيلت و ثواب دارد، در عين حال، خواندن بعضى از سورهها در بعضى اوقات ـ به دليل مصالحى كه خداوند و چهارده معصوم(علیهم السلام) از آن آگاهندـ ثواب بيشترى دارد.
منظور اين روايات، فقط خواندن آيات نيست، بلكه خواندن، مقدمهاى براى فهم قرآن است و درك آن نيز در جاى خود، مقدمهاى براى محقق ساختن دستورهاى آن در زندگى فردى و اجتماعى است. بهطور قطع، اگر مسلمانان از مفاد سورههاى قرآن در زندگى خود الهام بگيرند، همه پاداشها و خواستههاى مشروع دنيا و آخرت را از آن خود خواهند كرد.
سفارش پيامبر و امامان معصوم(ع) به خواندن برخى سورهها در اوقات خاص، مسلّماً حكمتهايى دارد كه ممكن است عقل بشر به برخى از آنها نرسد، ولى مهربانى و لطف خدا و اوليايش مانع از آن مىشود كه بشر از آثار خير مخفى بر خود محروم گردد. ضمن اينكه يكى از اسباب تأكيد بر قرائت سوره دخان در شب قدر، مطرح شدن شب قدر در آن سوره است.
بنابراين، همه سورهها و آيات قرآن را بايد خواند و در آن تدبّر كرد، ولى بهتر است به سورهاى كه آثار ذكر شده براى آن، متناسب با نياز انسان باشد، متوسل شد.[12]